آیا تا بحال احساس کرده‌اید که هر چقدر تلاش می‌کند تمرکزتان را حفظ کنید باز هم چیزی حواس شما را پرت می‌کند؟ زندگی کردن با ذهنی که از همه چیز لبریز است و مغزی که نمی‌خواهد یک جا بنشیند، سخت و طاقت فرساست. اختلال بیش فعالی ADHD بزرگسالان وضعیتی است که خیلی از افراد را در سراسر جهان درگیر کرده است. اگر خودتان دچار این اختلال روانی هستید یا کسی را می‌شناسید که با این مشکل دست و پنجه نرم می‌کند، با این مقاله همراه باشید تا همه چیز را درباره اختلال بیش فعالی در بزرگسالان به شما بگوییم.
اختلال بیش فعالی ADHD در بزرگسالان چیست؟
اختلال بیش فعالی یکی از اختلالات روانی است که باعث می‌شود فرد در تمرکز کردن مشکل داشته باشد. همچنین ممکن است شخص تکانشی عمل کند یا شخص بیش از حد انرژی دارد. تمام افرادی که در بزرگسالی تشخیص بیش فعالی یا همان ADHD را می‌گیرند، در کودکی نیز این اختلال را داشته‌اند. برخی از آن‌ها در همان کودکی تشخیص داده می‌شوند اما برای برخی دیگر، در سال‌های بعدی مشخص می‌شود.
با این‌که بیش فعالی بسیاری از کودکان در همان سنین پایین کنترل و درمان می‌شود، حدود 60 درصد تا بزرگسالی این اختلال را همراه خود می‌برند. بیش فعالی بزرگسالان می‌تواند منجر به مشکلاتی در روابط و بی ثباتی عاطفی، عملکرد ضعیف در کار یا تحصیل، اعتماد به نفس پایین و بسیاری از مسائل دردناک دیگر شود. به همین دلیل تشخیص به موقع و دنبال کردن یک برنامه درمانی خوب اهمیت زیادی دارد.
نشانه‌ها و علائم بیش فعالی ADHD در بزرگسالان چیست؟
زمانی که در بزرگسالی دچار ADHD هستید، علائم شما در طیفی از خفیف تا جدی و شدید قرار می‌گیرد و ممکن است در طول زمان تغییر کند. شاید این علائم تاثیر زیادی روی زندگی شما بگذارد یا این‌که آنقدر اذیتی برایتان نداشته باشد. همچنین ممکن است علائم بیش فعالی همیشه برایتان مشکل ایجاد کند یا این‌که فقط در موقعیت‌های خاصی آزاردهنده باشد. در ادامه علائم بیش فعالی را نام می‌بریم تا بتوانید شک خود را در مورد داشتن یا نداشتن این اختلال برطرف کنید.
- تکانشگری
- مشکل در سازماندهی و اولویت بندی
- مشکل تمرکز بر تکالیف
- مشکل در انجام دادن چند کار به طور همزمان
- فعالیت بیش از حد و بی‌قراری
- برنامه ریزی ضعیف
- تحمل ناکامی پایین
- نوسانات خلقی مکرر
- مشکل ادامه دادن و به پایان رساندن تکالیف
- خشم زیاد
- مشکل در مقابله با استرس
برای بزرگسالان مبتلا به ADHD انجام دادن وظایف هر روزه چالش بزرگی است. اگر شما هم دچار بیش فعالی بزرگسالان هستید، ممکن است برایتان سخت باشد که بر کارها تمرکز و آن‌ها را اولویت بندی کنید. این مسئله منجر به نرسیدن به ضرب العجل‌ها و فراموش کردن قرار ملاقات و برنامه‌های اجتماعی می‌شود.
اختلال بیش فعالی (ADHD) می‌تواند اثراتی دامنه‌دار داشته باشد و بر خیلی از جنبه‌های زندگی فرد تأثیر بگذارد. این شرایط ممکن است برای فردی که این اختلال را دارد بیش از حد سخت باشد.
-
تمرکز:
اختلال در تمرکز در بیش‌فعالی بزرگسالان بسیار شایع است و با افزایش فشارهای زندگی و نیاز بیشتر فرد برای آرامش، اختلال درسازماندهی و تمرکز بیشتر می‌شود.
در شرایطی که افراد بزرگسال مبتلا به اختلال بیش‌فعالی سعی در مدیریت زندگی و برطرف‌کردن مشکلات تمرکز خود دارند، احتمال دارد که به سمت اضطراب و افسردگی کشیده شوند.
این افراد غالباً از انجام فعالیت‌هایی که انرژی ذهنی زیادی را نیاز دارد اجتناب می‌کنند و علاقه‌ای به آن نشان نمی‌دهند. به‌عنوان‌مثال: از انجام تکالیف مدرسه متنفرند و یا در بزرگسالان در تکمیل گزارش کار و مرور مقالات طولانی به مشکل برمی‌خورند.
همچنین برای تکالیف و وظایف تحریک‌کننده جذب می‌شوند تا جایی که دیگران نادیده گرفته می‌شوند.
علائم اختلال بیش‌فعالی که معمولاً در کودکان بیشتر مشاهده می‌شود، در بزرگسالان به طور متفاوتی تجربه می‌شود. در بزرگسالان، اختلال بیش‌فعالی اغلب درونی‌تر می‌شود، در نتیجه یک احساس نارضایتی و بی‌قراری شدید ایجاد می‌کند. اگر این موضوع درک نشود می‌تواند به احساس بی‌ارزشی، ناراحتی و روحیه پایین ختم شود و منجر به افسردگی شود.
- بی‌قراری درونی دارند
- به‌راحتی از یک موضوع کسل می‌شوند
- دائماً مشتاق فعالیت‌هایی با هیجان زیاد هستند
- در روابط اجتماعی دچار مشکل می‌شوند
- نمی‌توانند ساکت بنشینند.
- در زمان برقراری ارتباط موثر به دیگران پاسخ‌های ناهمخوان می‌دهند و مدیریت زمان نامناسب دارند.
- معمولاً وسط حرف دیگران می‌پرند و صحبتشان را قطع می‌کنند
- در حفظ روابطشان به مشکل برمی‌خورند.
بیشتر بخوانید: دلایل عدم تمرکز در بزرگسالان و راه درمان آن
-
مشکلات خلقی:
- نوسانات خلقی
- تحریک‌پذیری و زودرنجی
- عدم توانایی در تحمل و مدیریت استرس و قیل‌وقال راه‌انداختن
- به‌شدت ناشکیبا هستند
- عزت‌نفس پایین دارند
-
بی‌پروایی:
- بی‌برنامگی
- ریسک‌کردن با دارایی شخصی یا با سلامت و امنیت افراد دیگر
- تصمیم‌گیری بدون ارزیابی موقعیت و یا بررسی عواقب آن کار
انواع بیش فعالی بزرگسالان؛ تفاوت در علائمی که تجربه می‌شود
تمام کسانی که دچار بیش فعالی هستند، علائم آن را به طور مشابهی تجربه نمی‌کنند. به طور کلی اختلال ADHD شامل سه دسته اصلی است.
- دسته اول افرادی را در بر می‌گیرد که فقط دچار کم توجهی هستند. اگر علائم شما بیشتر در حوزه حواس پرتی و مشکل در تمرکز است، پس در این دسته قرار می‌گیرید. ممکن است در سازماندهی مشکل داشته باشید، وسایل خود را گم کنید یا در دنبال کردن دستورالعمل‌ها دچار سختی باشید.
- دسته بیش فعال/تکانشگر اختلال ADHD جنس دیگری از علائم را تجربه می‌کنند. این افراد به صورت تکانشی عمل می‌کنند و بیش از حد پر انرژی و فعال هستند.
اگر شما هم بیش فعال هستید، احتمالا احساس بی‌قراری می‌کنید، نمی‌توانید یک‌جا ثابت و آرام بنشینید و زیاد صحبت می‌کنید. همچنین ممکن است وسط حرف افراد بپرید و نتوانید منتظر نوبت خود بمانید.
- دسته سوم این اختلال برای افرادی است که ترکیبی از علائم بیش فعالی و کم توجهی را نشان می‌دهند. نوع ترکیبی، شایع‌ترین شکل اختلال ADHD است.
بیش فعالی بزرگسالان چه مشکلاتی را در زندگی فرد ایجاد می‌کند؟
اگر شما هم با بیش فعالی بزرگسالان دست و پنجه نرم می‌کنید، ممکن است با الگوی بلند مدتی از مشکلات در جنبه‌های مختلف زندگی خود مواجه شده باشید. این مسائل و پیچیدگی‌ها از عوارض اختلال ADHD است که در چهار حوزه تحصیل، کار، زندگی روزمره و روابط دیده می‌شود. شاید در تمام زندگی خودتان را بخاطر این مشکلات سرزنش کرده باشید و فکر کنید که مقصر شمایید. با این حال باید بدانید که عملکرد شما تحت تاثیر اختلال بیش فعالی/نقص توجه قرار گرفته است.
مشکلات دوران تحصیل می‌تواند به شکل نمرات بد یا افتادن در دروس باشد. همچنین احتمالا در دوران مدرسه زیاد به دردسر می‌افتادید. اگر در حال حاضر شاغل هستید ممکن است مسائلی مثل عوض کردن مکرر شغل، عملکرد ضعیفی کاری و ناراضی بودن از شغل خود را تجربه کنید. بیش فعالی حتی به زندگی روزمره نیز رحم نمی‌کند و باعث اتفاقاتی مثل جریمه شدن در رانندگی، تصادف یا تعلیق شدن گواهینامه شما می‌شود.
علاوه‌بر این، تکانشی رفتار کردن در نهایت مسائلی مثل سیگار کشیدن، مصرف الکل و مشکلات مالی را ایجاد می‌کند. احتمالا تا الان نمی‌دانستید که چرا در روابط خود انقدر دچار سختی هستید اما باید گفت که حتی روابط بین فردی نیز تحت تاثیر این اختلال قرار می‌گیرد. روابط ناپایدار، سابقه جدایی و طلاق، چند بار ازدواج کردن همه پیچیدگی‌هایی است که اختلال ADHD به زندگی شما آورده است.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟
در حال حاضر تصویری کلی از اختلال بیش فعالی بدست آوردید. ممکن است الان فکر کنید که چقدر این نشانه ها شبیه تجربه شما یا یکی از عزیزانتان است. اگر احساس می‌کنید تعداد زیادی از علائمی که گفته شد با وضعیت شما مطابقت دارد و این علائم مشکلات زیادی برای شما ایجاد کرده، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
پزشک متخصص علائم، سبک زندگی و سلامت عمومی شما را بررسی می‌کند و سپس تشخیص می‌دهد آیا دچار اختلال بیش فعالی بزرگسالان هستید یا خیر. البته برای این‌که این تشخیص گذاشته شود، باید علائم را قبل از 12 سالگی نشان داده باشید. به همین دلیل تاریخچه زندگی شما نیز بررسی می‌شود تا پزشک بتواند رد علائم بیش فعالی را در طول سال‌های کودکی تا بزرگسالی پیدا کند.
بیش فعالی بزرگسالان چطور درمان می‌شود؟
برنامه درمانی بیش فعالی بزرگسالان شامل دارو درمانی، روان درمانی، آگاه شدن درباره اختلال و افزایش حمایت اجتماعی می‌شود. این برنامه به شما کمک می‌کند که راه تازه‌ای برای انجام دادن ساده‌تر کارهای روزمره پیدا کنید. این کار باعث می‌شود حس بهتری به خودتان داشته باشید و به طور کلی احساس بهتری پیدا کنید. در ادامه چند درمان بیش فعالی بزرگسالان را شرح می‌دهیم تا نسبت به آن‌ها آگاهی پیدا کنید.
دارودرمانی؛ محرک‌هایی که تمرکز را به شما باز می‌گردانند
برای بزرگسالانی که اختلال ADHD دارند، معمولا داروهای محرک تجویز می شود. تحقیق نشان داده است که بهبود زیادی در نشانه‌های دو سوم افرادی که این محرک‌ها را مصرف می‌کنند، دیده می‌شود. برخی از داروهای محرک شامل آدرال، فوکالین، دکسدرین و ریتالین می‌شود. البته استفاده طولانی مدت از این داروها مشکلاتی مثل سوء مصرف و وابستگی را ایجاد می‌کند.
نظر یکی از مراجعان در مورد درمان بیش فعالی و اختلالات خلقی: “بیشتر از ۲۰ سال است که با تغییرات خلقی دست‌وپنجه نرم می‌کنم و تشخیص‌های زیادی برای من داده‌اند از جمله اختلال دوقطبی. این اولین‌بار که من یک معاینه کلی انجام می‌دهم، متخصص توانست تشخیص اختلال بیش‌فعالی برای من بده و درمان را توصیه می‌کند که تغییر چشمگیری در زندگی من ایجاد کرده است. من الان توانایی عملکرد متناسب با ظرفیت و توانایی واقعی خود را دارم. (نظر مراجع)”
روان درمانی و دیگر درمان‌های رفتاری؛ کم خطر و مفید
بهتر است که درمان‌های کم خطرتر مثل روان درمانی و روش‌های رفتاری را نیز وارد برنامه درمان خود کنید. هر کدام از این روش‌ها مزیت فوق العاده مختص به خود را دارد. درمان شناختی رفتاری به افزایش اعتماد به نفس و مقابله موثر با افکار منفی کمک می‌کند. تمرین آرام سازی و مدیریت استرس نیز می‌تواند اضطراب شما را کاهش دهد.
شرکت در دوره‌های مربیگری کار و زندگی نیز باعث می‌شود برای خود در زندگی هدف تعیین کنید و در کار و وظایف روزمره، سازماندهی بیشتری داشته باشید. از طرف دیگر، روابط بین فردی و عملکرد شما را نیز در محل کار بهبود می‌بخشد. همچنین خانواده درمانی به افزایش درک عزیزانتان از شرایط شما کمک می‌کند. علاوه‌بر این، باعث می‌شود راه‌های جدیدی را برای کاهش تاثیر علائم بر زندگی خود و اطرافیان پیدا کنید.
مدیتیشن؛ درمانی جدید و موثر برای درمان بیش فعالی
برخی از تحقیقات نشان داده است که مدیتیشن همراه ذهن آگاهی، خلق شما را بالا می‌برد و به افزایش تمرکز کمک می‌کند. این نوع از مدیتیشن از تکنیک‌های متمرکزی مثل تصویرسازی هدایت شده و تنفس عمیق استفاده می‌کند تا باعث آرام شدن ذهن و بدن شما شود. البته دقت داشته باشید که اگر این روش را در کنار سایر روش‌های درمانی استفاده کنید، بهترین نتیجه را بدست می‌آورید.
روش نوروفیدبک
روش نوروفیدبک از جمله مهم ترین و بروزترین روش های درمانی است که در کنترل و درمان بسیاری از اختلالات نقش مهمی را ایفا می‌کند. بسیاری از مشکلات و اختلالات که چالش بزرگی در زندگی برای افراد ایجاد کرده است با این روش درمانی کاملاً قابل کنترل هستند.
در صورت عدم درمان اختلالات بیش فعالی، مشکلات زیر نیز می توانند ایجاد شوند:
- اختلال دوقطبی
- فوبیاهای اجتماعی
- اختلال اضطراب فراگیر
- اختلال مصرف مواد
- افسردگی اساسی
یشتر بخوانید: بهترین روش های تشخیص و درمان بیش فعالی در بزرگسالان
در مشاوره اختلال بیش فعالی بزرگسالان چه می گذرد؟
زمانی که اختلال بیش فعالی تا بزرگسالی ادامه پیدا می‌کند، دیگر دارو به تنهایی برای کنترل شرایط کافی نیست. در این مواقع به یک برنامه درمانی کامل نیاز دارید که مراجعه به روانشناس حتما باید جزیی از آن باشد. در مشاوره اختلال بیش فعالی بزرگسالان در کلینیک هفتاد، هدف تغییر دادن الگوهای رفتاری و فکری شماست که به مدیریت علائم کمک می‌کند.
مهارت‌های رفتاری وجود دارد که بزرگسالان دارای ADHD به اندازه افراد دیگر از آن‌ها استفاده نمی‌کنند. در درمان اختلال بیش فعالی، رفتارهای تازه‌ای به شما آموخته می‌شود و همچنین یاد می‌گیرید چطور آنقدر آن‌ها را تکرار کنید که به عادت تبدیل شوند. گذشته از این، مشاوره به شما کمک می‌کند که تاثیر مخرب علائم این اختلال را بر جنبه‌های مختلف زندگی خود به حداقل برسانید.
آیا می توان از اختلال بیش فعالی بزرگسالان پیشگیری کرد؟
به دلیل این‌که بیش فعالی یک اختلال ژنتیکی است، نمی‌توان از آن پیشگیری کرد. با این وجود با رعایت چند نکته می‌توان احتمال ابتلا به آن را کاهش داد. اگر در خانواده شما ریسک اختلال بیش فعالی وجود دارد، در صورت بارداری نباید از الکل، دارو، سیگار یا هر چیزی که به جنین آسیب می‌زند استفاده کنید. همچنین کودک خود را در معرض آلودگی و سم‌هایی مثل دود سیگار و رنگ سرب قرار ندهید.
کاهش زمانی که کودک برای تماشای تلویزیون یا بازی کامپیوتری صرف می‌کند نیز در کم کردن ریسک ابتلا موثر است. تنظیم یک برنامه مناسب برای فعالیت‌های روزانه کودک نیز می‌تواند کمک کننده باشد. استفاده از تکنیک‌های رفتاری هم به مدیریت حواس پرتی و تکانشگری کودک منجر می‌شود. یکی از این تکنیک‌ها استفاده از سیستم پاداش و افزایش رفتارهای مثبت کودک از طریق تشویق است.
کلام پایانی
اختلال ADHD وضعیتی است که با علائم کم‌توجهی و بیش فعالی خود را نشان می‌دهد. این اختلال از کودکی آغاز می شود و در صورت عدم درمان، می‌تواند به بیش فعالی بزرگسالان ختم شود. ADHD جنبه‌های مختلفی از زندگی شما را تحت تاثیر قرار می‌دهد. در این شرایط باید یک برنامه درمانی قوی و مناسب که شامل دارو، درمان شناختی رفتاری، خانواده درمانی، مدیریت استرس و مدیتیشن می‌شود را دنبال کنید. این برنامه به شما کمک می‌کند اثرات مخرب اختلال بیش فعالی را در حوزه‌های کار، تحصیل، زندگی روزمره و روابط بی فردی را به حداقل برسانید.
بیشتر بخوانید:
