اختلال شخصیت چیست؟
رفتارها، افکار و احساسات شما شخصیت منحصر به فردتان را میسازند. شخصیت شما تعیین میکند که چگونه درباره خودتان و دیگران بیندیشید و چگونه با آنها ارتباط برقرار کنید.
اختلالات شخصیت شامل ویژگیهای شخصیتی خاصی هستند که باعث میشوند پریشانی شدیدی در دیدگاهتان نسبت به خودتان، روابط تان و نحوه درکتان نسبت به جهان تجربه کنید. همانطور که از نام آن مشخص است، اختلالات شخصیت زندگی و عملکرد طبیعی فرد را مختل میکنند و این اختلال عملکرد در مدت زمانی طولانی مشاهده میشود.
اختلالات شخصیت هر کدام علائم و نشانههای خاصی دارند که میتوانند کیفیت زندگی شما را تحت تاثیر قرار دهند. مثلا میتوانند توانایی شما را در این موارد کاهش دهند : مواجهه با استرس، ارتباط با دیگران و حل مشکلات
10 اختلال شخصیت بر اساس بارزترین پاسخها و واکنشهای عاطفی به سه دسته طبقه بندی میشوند:
خوشه A: افراد مبتلا به اختلالات شخصیتی خوشهی A در برقراری ارتباط با افراد دیگر مشکل دارند و اغلب به گونهای رفتار میکنند که ممکن است دیگران آن را عجیب و غریب یا غیرعادی بدانند. این اختلالات عبارتند از : پارانوئید، اسکیزوتایپال و اسکیزوئید
خوشه B: اختلالات شخصیت خوشه B معمولاً شامل مشکل در کنترل احساسات خود و انجام اعمال غیرقابل پیش بینی است. این اختلالات عبارتند از : خودشیفته، ضداجتماعی و مرزی و هیستریونیک
خوشه C: افراد مبتلا به اختلالات شخصیت خوشه C معمولاً با احساسات شدید اضطراب، شک و ترس زندگی می کنند. این اختلالات عبارتند از: وسواسی-اجباری، وابسته و اجتنابی
در جلسات درمان اختلالات شخصیت چه میگذرد؟
در جلسات درمان اختلالات شخصیت ابتدا درمانگر به بررسی علائم شما میپردازد. الگوهای فکری و رفتاری شما را در موقعیتهای گوناگون بررسی میکند تا به تشخیص دقیقی نسبت به وضعیت روانیتان برسد. او ممکن است برای اطمینان از تشخیص خود تستهای شخصیتی مختلفی را از شما بگیرد. فرآیند ارزیابی ممکن است تا ۳-۲ جلسه زمان ببرد چون تشخیص این اختلالات آسان نیست. درمانگر باید اطمینان حاصل کند شما تمام ملاکهای اختلال شخصیت را پر میکنید و با نشانههای موقتی سایر مشکلات روانی سروکار ندارید.
پس از تشخیص دقیق، درمانگر طرح درمان را برنامهریزی میکند. درمان اختلالات شخصیت معمولا زمانبر است زیرا درمانگر باید به پایدارترین افکار و رفتارهایتان نفوذ کند و با همکاری شما آنها را تغییر دهد. روان درمانی طولانی مدت به شما کمک میکند افکار و احساسات خود و تاثیر آنها بر دیگران را کشف کنید. درمان همچنین میتواند به شما کمک کند تا برخی از علائم خود را مدیریت کنید تا بتوانید با برخی موقعیتها به طور موثرتری کنار بیایید.
درمان شما ممکن است شامل دارودرمانی نیز باشد. به تشخیص درمانگر همکاری بستگان نزدیک شما نیز میتواند جلب شود.
از آنجایی که اختلالات شخصیت علائم متفاوتی دارند، همه آنها به یک شکل درمان نمیشوند. نوع رویکردی که درمانگر شما انتخاب میکند به علائم، شدت آنها و سابقه شخصی شما بستگی دارد.
برخی از رایج ترین انواع روان درمانی که برای اختلالات شخصیت به کار برده میشوند:
درمان شناختی رفتاری
روانکاوی
رفتار درمانی دیالکتیکی
طرحواره درمانی
درمان اختلالات شخصیت معمولا طولانی مدت است. این مساله نیاز به تعهد و پشتکار قوی از طرف شما دارد. اما اگر به درمان خود ادامه دهید، مدیریت رفتار، افکار و احساساتتان را به مرور به دست میگیرید.
شرکت در جلسات درمان اختلالات شخصیت به چه کسانی توصیه میشود؟
افرادی که حس میکنند الگوهای فکری، احساسی یا رفتاری خاصی دارند که مدتی طولانی است برای آنها مشکل ایجاد میکنند و باعث مختل شدن روابط، تحصیل، کار و زندگی روزمرهشان شدهاند نیاز است به روان درمانگر مراجعه کنند. هرچه مراجعه زودتر صورت گیرد درمان نیز سریعتر حاصل میشود. البته از آنجایی که اختلالات شخصیت همخوان با باورهای فرد هستند معمولا خود فرد متوجه آسیبزا و غیرمعمول بودن افکار و رفتارهایش نمیشود. این افراد بیشتر توسط اطرافیانشان به کلینیکها ارجاع داده میشوند و در جلسات اولیه درمان در پذیرش اختلال خود مقاومت میکنند.
اگر در خودتان یا اطرافیانتان چنین الگوهای شخصیتی شدیدی را مشاهده میکنید هرچه سریعتر به رواندرمانگر مراجعه کنید.
اگر فکر میکنید یکی از آشنایان یا نزدیکان شما مبتلا به اختلال شخصیت است، او را ترغیب کنید به درمانگر و روانشناس متخصص در این حوزه مراجعه کند. ممکن است آنها در واکنش پرخاشگری نشان دهند و یا در موضع دفاع از خود قرار بگیرند. در این صورت شما باید از بحث و جدل با او خودداری کنید درعوض، روی بیان احساسات خود تمرکز کنید و نگرانیهایتان را در مورد رفتارهای او ابراز کنید.
بسته به نوع و شدت اختلال، درمان اختلال شخصیت میتواند متفاوت باشد. درمان ممکن است شامل روان درمانی و یا نیازمند مصرف دارو باشد.
هیچ دارویی که تاکنون یافت نشدهاست که به تنهایی بتواند این اختلالات را درمان کند اما برخی داروها در کنار رواندرمانی میتوانند به کاهش علائم کمک کنند که عبارتند از :
داروهای ضد افسردگی – داروهای ضد اضطراب – داروهای ضد روانپریشی و داروهای تثبیتکننده خلق
موسسه خانه همدلی هفتاد دارای پروانه فعالیت ملی از سازمان بهزیستی کشور است. هفتاد اولین کلینیک روانشناختی زنجیره ای ایران است که تمامی خدمات سلامت روان از شناخت، تحلیل و غربالگری گرفته تا مشاوره، درمان و آموزش را به صورت تخصصی و استاندارد در قالب کلینیک های حضوری، مراکز نوروتراپی و سامانه های غیر حضوری خود ارائه می دهد. بر این اساس مخاطب ضمن دریافت خدمات تخصصی، پرداخت هزینه کمتر و داشتن یک پرونده جامع شناختی-درمانی از مراجعه به مراکز دیگر جهت دریافت خدمات تکمیلی بی نیاز خواهد بود.